Bu konu uzun zamandir yazmak istedigim bir konuydu. Dilerim sozcukler cabuk dokulur ellerimden ve size dogru sirayla ulasabilirler bu gece.

Anne olmak form degistirmek gibi bence. Sanki bir yer bitkisiyken dallarini gokyuzune uzatmaya calisan bir agaca donusmek gibi. Yer bitkisi olarak belki de sadece kendimizle ilgilenirken, agaca donmus halimizle kuslara yuva olmamiz, arilara bal yaptiracak cicek acmamiz, salincagini dallarimiza kuran cocuklar icin guclu olmamiz, gunesten sakinmak icin bize siginanlara golge olmamiz, insanliga oksijen olmamiz gerekir. Hicbir sey ama hicbir sey bizi basimiza geleceklere hazirlayamaz. Kendini verici olmaya hazir hissedenlerimiz (isteyerek ve planlayarak anne olanlarimiz) bir nebze olsun sanslidir, cunku hic olmazsa form degistirme kararini kendi verir, digerlerinin nasil bir sok yasadigini tahayyul bile edemiyorum…

Iste ben bu sanslilar arasindaydim. Yasim otuzu gecmisti. Okuma hayati, calisma hayati, kendini bulma ve kendi olarak yasama hayati, gezme hayati, esiyle vakit gecirme hayati gibi devrelerden gecmistim coktan. Artik ya biyolojik saatim geldiginden ya da annelik duygularim kabardigindan kendimi anne olma hayatina hazir hissediyordum. 18 aylik bir deneme surecinden ve aciklanamayip da muhtemelen strese bagli diye adlandirilan bir  hamile olamama surecinden sonra tam da bir merkezden test aldigim tarihte ogrendik ilk kizimin coktan icimde bir yerlere yerlestigini. Canim kelebegim anne/babasini bekletmisti ama tam da zamaninda kendini gostermisti iste ve biz dunyadaki en mutlu anne/baba adaylarindan biriydik.

Iki kizim da kendi kismetleriyle girdiler dunyamiza. Ilk kizima hamileyken yeni bir ise girdim ve is yerim hamile oldugumu ogrendiginde – bekledigimin aksine – kutlayarak karsiladi haberi. Hatta ilk yilim dolmadigi halde maasli dogum iznine cikabildim. Sanirim biraz da bu nedenle, calistigim sirkete saygidan ve kendimi borclu hissettigim icin, dogum iznim biter bitmez, kizim henuz 3 aylikken dondum ise. Buraya kadar hersey iyiydi, hostu ama hayata anne olarak devam ederken ogrenmem gereken daha cok sey vardi ve ise basladigimin ilk gunu yagmur gibi yagdi uzerime.

Calisan annenin dogum izni donusu is yerindeki ilk gununde (ve hatta sonraki gunlerde) aklindan gecenlere ornekler:

• 3 aydir ortalarda yoktum ama ben yine de eskisi kadar iyiyim. Oyleyim degil mi?
• Arkadaslarim muhtemelen birseyler konusunda geri kaldigimi dusunuyor. Cabuk yakalarim insallah.
• Bir an once toplantilarda nelerden bahsedildigini anlamaya baslamam lazim.
• Eve is gotursem mi ?
• Kizim ne yapiyor simdi acaba?
• Kizimin ayaklarini avucuma alip opmeyi ozledim.
• Benim yoklugumu hissetmis midir?
• Beni bulamayinca aglamis midir?
• Eve gidince kucagimdan/gogsumden ayirmayacagim kizimi.
• Sut sagma vaktim geldi mi?

• Yaaa goguslerim cok acitiyor. Bir an once sagmam lazim. Bu toplanti ne zaman bitecek?
• Kizim bensizlikte beni unutur mu? Kokumu unutur mu?
• Eve is goturemem, zaten az goruyorum kizimi!!
• Su adam bile sunu yaptiktan sonra, eminim ben de biraz calissam yaparim. Sadece konsantre olmam gerek.

• Bugun biraz uykum var ama eminim yarin daha iyi olacak.
• Bu saclarim biraz supurge gibi mi gozukuyor ne?
• Sut pompasini steril etmeyi unutmusum. Mecbur elimle bosaltacagim.
• Mudurume ispatlamaliyim hala takimin vazgecilmezlerinden oldugumu.
• Kizimin kokusunu cok ozledim. Galiba yine sulaniyor gozlerim. Hemen tuvlete kacmaliyim…
• Yarina sunu yetistir diyor. Bebis uyur mu acaba bu gece? Yaaa onu cook ozledim..
• Dun aksam 3 saat uyumustum ama belki bu aksam 4 uyurum. Olsun o da yeter..

Ornekleri cogaltmak mumkun tabii. Ama surasi bir gercektir:

Calisan annenin ikileminin basladigi ilk gundur ise dondugu gun ve ‘eski ben’ ile ‘yeni ben’in de tanistigi ilk gun. Eski ben “isine konsantre ol, kuyrugu dik tut, calis sen de yaparsin, konusulanlara dikkat et” derken, yeni ben kizinin kokusundan, ellerinin/ayaklarinin yumusacikligindan bahsedip ninniler mirildanir kulaklarina.

Duygusallikla profesyonellik catisir ara sira. Rasyonellikle hisler karisir ara sira. Artik eski sen olamazsin ama yeni seni de tam tanimazsin. ‘Hem bebek yaparim, hem kariyer’ reklami gecer aklinin bir ucundan ama merak edersin ‘hem iyi is kadini olurum hem de iyi anne’ mi demektir bu gercekten, yoksa ‘Ya iyi is kadini olurum ya da iyi anne’ mi demektir?

Iste boyle ikilemler arasinda dogar yeni sen. Anne olmayi ogrenirken insan, kendi disinda bir canlinin sorumlulugunu alan ‘agac’ olmayi da ogrenir.. Golge yapmayi, beslemeyi, korumayi da ogrenir. ‘Ben’ olarak gittigi ise artik ‘Biz’ olarak gider ama diger yarisini evde birakir maalesef ve iste tam da bu duygu calisan annenin cikmazidir.

Calismayan anneye gelince…

Iste ilk kizimdaki donusumlerden ve sancilardan sonra ikinci kizimda ‘Calisan annenin ikilemi’ni yasamamakta kararliydim. Tam da bu yuzden butun planlar yapildi, isten istifa edildi, ulke degistirildi, anneanne ve teyzelere yakin bir yere yerlesildi. Artik doya doya sevebilecektim iki kizimi da hem de istedigim zaman istedigim yerde istedigim sekilde – is stresi ve yuku olmaksizin…

Simdi de calismayan anne’nin hayatinda gozlemlediklerimi paylasmak istiyorum sizinle, cunku hic de sandigim kadar berrak, puruzsuz ve kolay degilmis bu hayat.

Bir kere oncelikle ‘calismayan anne’ kavrami yanlis bir izlenim uyandiriyor insanin kafasinda. Calismayan yerine maas almayan denmeli aslinda. Cunku pekala ise gitmeyen anne de deli gibi calisiyor evde!! Sabah rutin basliyor:

• Buyuk kelebegi krese hazirlama (ustunu giydirme, oyun oynama, yemek yedirme butun merakli sorulari sabirli bir sekilde cevaplama)
• Kucuk bebisin altini degisme
• Bebisin yemegini hazirlayip, yedirme (ya da emzirme)
• Bu arada yeni sut uretimi icin yeme/icme
• Bebisle oynarken ortalik toplama
• Bebisi hem yorucu hem de ogretici aktivitelerle oyalama
• Bebisi uyutma
• Bebisin uyudugu 1-2 saat icerisinde yapilabilecekler:
  • Yuz temizligi ve bakimi
  • Dus alma
  • Ustunu degisme ve esofman disinda birseyler giyme
  • Gunun haberlerine bakma
  • Bebekle birlikte kestirme
• Eger yardimci bir bayan yoksa yukaridaki aktivitelere asagidakilerden bazilarini ( ya da zaman elvermediginden hicbirini!) eklemek mumkun:
  • Camasir
  • Bulasik
  • Utu
  • Toz alma
  • Ortalik toplama
  • Yemek hazirlama
• Bebis uyandigi zaman altini degistirme, suyunu icirme, aciktiysa yedirme
• Bebise ogle ya da aksam yemegi hazirlama (bu arada acaba hangi yeni gidayi verebilirim diye kafa yorma)
• Bebisi verimli bir sekilde yormak, bacak ve ayni zamanda beyin kaslarini guclendirmek icin oyun oynama ve uyutma
• Aksam gelecek kelebek icin ‘kaliteli zaman gecirme’ oyunlari bulma
• Aksam olunca
  • Kelebeklerle ve sevgilinle aksam yemegi yeme
  • Kelebeklerin ya biri ya otekiyle ilgilenme, oyunlar oynama
  • Kelebekleri uyutma
• (Olur da sen uyumazsan) televizyon ya da internet basinda kendini sakinlestirme

Ise gitmeyen anne olmak ozellikle de kucuk cocuklari olan anne olmak gercekten cok zor ve belki de yalnizligi bol bir durum. Yardimci bir bayan olmadan insanin gercekten sacini supurge etmesi gerekir herhalde ya da bayan olmaktan cikip ‘pijamayla dolasan zombiye’ doner herhalde. Bebek sevgisinin kalbini doldurdugu ve bebislerinle istedigin kadar vakit gecirebilecegin dogru ama bu sefer de insan kendini unutabiliyor.

Calisan anne’nin dunyasinda ise giden anne hergun ‘eski ben’i hatirlarken ve en azindan is yerinde ugruna calistigi ve emek verdigi seylere sahip cikmaya calisirken, calismayan anne maalesef ‘eski ben’i hatirlatacak seylerin yoklugunda ve zaman azliginda yalnizliga gomulebiliyor.

Yani isimiz kolay degil dostlar. Anne olmanin hazzini, ‘ozel’ligini ve guzelligini yasarken yeniden doguyoruz koklerimizden. Hic de kolay olmayan bu degisimden – calissak da calismasak da – ‘daha guclu bir ben’ olarak cikacak gucu yine icimizde buluyoruz eminim. Kimimiz birkac haftada, kimimiz birkac ayda, kimimiz birkac yilda – yeter ki isteyelim, yeter ki gucumuzun farkina varalim.

Dilerim yarin hepiniz icin cok guzel bir gun olur.

Kocaman sevgiler…