Evlilik sonrasi, iliskiye yeni kan getiren bir durumdur hamile kalmak. Insanin esiyle aksam isten gelince yaptigi konusmalarda, is yerindekilerin dedikodulari, yolunda gitmeyen projeler ya da soz verilen ama bir turlu gercek olmayan terfiler varken hamilelik sonrasinda birden bu konusmalar yerini asagidaki gibi sorulara birakir 🙂

• Bebek kiz mi erkek mi olacak?
• Kiz olursa ismi ne olacak? Erkek olursa ismi ne olacak?
• Odasini nasil yapsak?
• Bana mi benzeyecek , sana mi?
• Acaba bu hafta boyu erik kadar mi, ceviz kadar mi?
• Artik her organi olusmus, bundan sonra yeterince kilo alacak mi?
• Tekmelemeye ne zaman baslayacak?
• Ah, bu tekmelere biraz ara verse de biraz uyusam 🙂
• Birkac saattir tekmelemedi, acaba bir durum mu var?
• Yeterince kiyafet aldik mi?
• Hangi bebek arabasini / monitoru / sut pompasini alsak?

Hersey cok guzeldir. Sanki hayatinizin askiyla ortak yaptiginiz bir ‘proje’ sizin karninizda can bulmaktadir ve siz bunu bilahare tekmelerle 16-18 haftadan itibaren hissediyorsunuzdur.. Ustelik etrafinizdaki butun akrabalar da sizin icin sevincli oldugundan sevinciniz katlanip artiyordur..

Buraya kadar hersey guzel. Hele hele de dogumda saglikli bir bebek dunyaya getirdiyseniz sizin sevincinize diyecek olmamasi lazim degil mi?? Maalesef her anne icin durum bu kadar pembe olmuyormus! Hatta o kadar fazla anne bunu farkli yasayabiliyormus ki okudukca saskinligim artti. Saskinligim arttikca okudum..

Cok sukur, Allah’im bana iki dogumdan sonra da bebeklerimin sevincini yasamayi nasip etti. Annem cocuk doktoru oldugu icin zaten hep etrafimizda cocuklarla buyudum ben. Bir de ben 6 yasindayken kardesim olunca, zaten yarim anne olmus gibiydim 🙂 Bunlarin ustune hayat da beni sevgili esimin karsisina cikarip da ikimizde bebek isteyince kafaca da hazirdim bircok seye.. Eminim butun bunlarin katkisi olmustur dogum sonrasi golgelenmeyen sevincimde..

Boyle soyluyorum ama benim de “artik bu vucut bana ait degil”, “karnim ne zaman eski haline geri donecek”,”bu libidom ne zaman beni tekrar yoklayacak”, “elimde kolumda canta, bebek arabasi olmadan bir kahve icmeye gidemeyecek miyim” dedigim zamanlar oldu tabii ki! Olmadi diyen kuyruklu yalan soyluyordur 🙂  Biraz da bu nedenle bu konu hakkinda yazmak istedim: yasadiklarimiza bir aciklama bulabileyim, neyin ne kadari dogal bilelim ve belki daha ciddi durumlari yasayanlarimiz varsa aramizda onlara da amatorce yol gosterebileyim..

Yazinin geri kalaninda size annelerin basina gelebilecek 4 farkli durumdan bahsetmek istiyorum.

1. Dogum Sonrasi/Logusalik Huznu (Postpartum blues)
2. Dogum Sonrasi Depresyonu (Postpartum Depression – PPD)
3. Dogum Sonrasi Obsessif/Kompulsif Bozukluk (Postpartum Obsessive-Compulsive Disorder)
4. Dogum Sonrasi Psikozu (Postpartum Psychosis)

Asagida kisaca bu durumlarin ne zaman yasanabileceginden, belirtilerinden ve ailemiz&bebegimiz icin ne demek oldugundan bahsetmeye calisacagim kaynaklara dayanarak. Yazinin geri kalanini okumadan once sunu soylemeliyim ki bunlardan biri size tanidik geliyorsa, yasiyorsaniz / yasadiysaniz / semptomlarini kendinizde goruyorsaniz, bilin ki bunlar gayet olasi durumlar ve profesyonel yardim almak sizi icinde oldugunuz kabustan cikarabilir.

Dogum Sonrasi Huznu

Bu durum, annelerin %80’inde rastlanabilen, dogumdan sonraki birkac gunde meydana gelen ve genelde 2 haftadan uzun surmeyen bir durumdur.

Dogum Sonrasi Huznu yasayan anne, endiseli, sulu gozlu, sinirli olabilir ve uyumakta zorluk cekiyor olabilir. Es ve diger akrabalarin destegiyle 2 haftada tamamen atlatilabilinir.

Dogum Sonrasi Depresyonu

Annelerin %10-%20’sine yakininda gorulen ve tedavi edilmedigi takdirde yillarca surebilecek, ailenin butunlugune zarar verebilecek bir durumdur.

Dogum sonrasi depresyonu icerisinde olan anneler, genelde asagidaki belirlitlerden bir ya da birkacindan sikayet ediyor olabilirler:

• Asiri endiselilik ya da rahatsizlik hali
• Uykulu olup uyuyamama hali
• Nefes Darligi
• Gogus Daralmalari
• Bogulma hissi
• Bas donmesi
• El ve ayaklarda rahatsiz edici hisler
• Terleme
• Bayilma hali
• Sicak ya da soguk nobet gecirme
• Olum korkusu
• Kontrolu kaybetme korkusu

Bu depresyona sebebiyet veren bircok durum olabilir: Es ile gecimsizlik, ailevi problemler, genetik olarak depresyona yatkinlik, is ile ilgili problemler, vb. Muhim olan zamaninda farkedip aile ve birey icin problemler ilerlemeden bir uzman onderliginde tedavi gormektir. Tedavi depresyonuna ciddiyetine gore psikolijik tekniklerle olabilecegi gibi ilac tedavisi de gerektirebilir.

Dogum Sonrasi Obsessif-Kompulsif Bozukluk

Dogum sonrasi depresyonu yasayan annelerin bir kisminda gorulen bu bozukluk annenin bebegine bir zarar gelecek korkusuyla kendi hareketlerini kisitlamasi durumudur. Cocuguna mikrop gecirecegi riski ile surekli ellerini yikama, cocuguna yanlislikta bicak saplayacagi korkusuyla cocuguyla mutfaga girememe, cocugunu yanlislikla bogacabilecegi dusuncesiyle cocugunu banyo yaptiramama gibi durumlara sebebiyet veren bir durumdur. Bu rahatsizligi yasayan anneler cocuklarina zarar vermezler ancak, zarar verme korkusu onlar icin bir saplantiya donustugunden hem kendi hem de cevresindekilerin hayatini zorlastirirlar. Bu durumdaki bir anne acilen profesyonel yardim almalidir.

Dogum Sonrasi Psikozu (Dogum Sonrasi Deliligi)

Nadir gorulen bu rahatsizlikta ise anne, halusinasyonlar gorur, dusunce mekanizmasi gariplesir ve intihar egilimindedir. Bu durumdaki bireyler maalesef kendilerine oldugu kadar, bebeklerine de zarar verme egilimindedirler. (Belki de haberlerde izleyip de insan bunu bebegine nasil yapar dedigimiz durumlarda, anne aslinda boyle bir rahatsizlik geciriyordur, kim bilir..)

———–

Iste boyle dostlar. Biliyorum bu yazimda biraz kara bir tablo cizdim ama biz annelerin isi hic kolay degil gercekten. Fiziksel oldugu kadar psikolojik olarak da etkilendigimiz bir donem hamilelik. Hormon seviyelerimizin inip ciktigi bir donemde tabii ki her turlusu mumkun!! Iste tam da bu nedenle deginmek istedim bu konuya.. Istedim ki aramizda bu tip sorunlardan yakinanlarimiz varsa ‘Ben de ne gariplik var’ ya da ‘Ben neden bebisime uzagim’ diye dusunmek yerine bilsin ki bunlar olasi durumlar..

Bu arada soylemeden gecmemem gereken bir bilgi de su: %10-%15 baba da ozellikle ‘Dogum Sonrasi Depresyon’a maruz kalabiliyormus!! Onlarin bu durumu tabii ki hormon kaynakli degil, ama hayat tarzindaki ve es olarak bizden kaynakli degisikliklere bagliymis. Dolayisiyla eslerimizde de boyle seyler gozlemlersek tetikte olalim derim..

Son olarak bu tip rahatsizliklarla basederken, profesyonel yardim almanin yaninda yapabilecegimiz seyler arasinda asagidakleri siraliyor kaynaklar:

• Kendimize iyi davranmaliyiz. Mukemmel anne olmaya calismak gercekten yorucu ve eminim hepimiz iyi anne olmak icin elimizden geldigini ve bilebildigimizin en iyisini yapiyoruz zaten. O nedenle, olabildigimiz kadariyla mutlu olmaliyiz.

• Kendimizden beklentilerimizi yapabileceklerimiz oraninda tutmaliyiz. Ozellikle calisan anne olunca insan biraz daha fazla ‘anne’ olabilmek adina kendine bu konuda eziyet edebiliyor, ancak gunler hep 24 saat ve yapabileceklerimiz de bu saatlerle sinirli …

• Dinlenmeye ozen gostermeliyiz. Bebisin uyudugu saatlere is sigdirmaya calisiyoruz hepimiz, ancak bu saatleri kendi dinlenme saatlerimiz olarak dusunmek de faydali olabilir.

• Hislerimizi paylasmaliyiz. Ozellikle esimiz bizim icinde bulundugumuz ruh halini bilmediginden yaptiklarimiza ya da yapmadiklarimiza bir anlam veremiyor olabilir. O nedenle iletisimi surdurmeliyiz yakinlarimizla. (Hatta tam da bu yuzden herzamananne.com’a konuk yazar olmak isteyebilirsiniz 🙂

• Dis gorunusumuze ozen gostermeliyiz. Dis gorunusumuz icimizin aynasi gibidir. Icimiz karmasa icerisinde iken genelde dis gorunusumuz de daginiktir. Bazen goruntumuzu duzeltmek ve bakimli olmak adina verdigimiz ugrasi ruh halimizde de iyilesmeler saglayabilir. (Degisimler uzerine olan yazimi hatirlayin 🙂

• Kucuk yuruyuslere cikmaliyiz. Bebeginizle oldugu kadar, tek basiniza da cikmaya ozen gosterin. Sevdiginiz cafe’de, elinizde gazete, kahvenizi yudumlamak sizi tekrar ‘normal’ hissettirmeye yardim edebilir.

• En onemlisi de kendimize degerli oldugumuzu hatirlatmaliyiz! Bu dunyada bizden bir tane daha olmadigina gore kendimize iyi bakmaliyiz.

Bu arada soylemeden edemeyecegim son bir not: Tabii ki her anne rahmine dusen fetusun saglikli bir bebek olarak dogup saglikli ve egitimli bir bireye donusmesi istenir. Ancak hamile kalan bayan, ‘anne’ olmaya hazir degilse ve daha bastan cocugu istemiyorsa, butun bunlara ragmen etraftaki yaptirimlar, ona o cocugu dogurmayi ve bakmayi emrediyorsa maalesef bu yazida bahsi gecen rahatsizliklari bu annenin yasamasi cok olagandir. Hatta daha da kotusu, bu rahatsizliklarla ‘anne’ olan bayanin cocugu da problemli bir ortamda yetismis olmanin verdigi rahatsizliklarla buyuyecektir. Iste bu sebeplerden, hamile kalan bayanlarin ‘kurtaj’ hakki ellerinden alinmamalidir.

Kocaman sevgiler…

KAYNAKCA

1. http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/postpartum-depression/basics/definition/con-20029130
2. http://www.adnancoban.com.tr/dogum_sonrasi_depresyon.html
3. https://en.wikipedia.org/wiki/Postpartum_depression
4. http://www.babycenter.com/0_postpartum-depression-and-anxiety_227.bc
5. http://www.webmd.com/depression/features/postpartum
6. http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/postpartum-depression/basics/complications/con-20029130