Bir onceki kiskanclik yazimda (Gelisim – Kardes Kiskancligi uzerine notlar : Yeni Bebek) ikinci cocugun dogumu sirasinda ve ilk aylarinda ilk cocugumuzda gozlemleyebilecegimiz kiskancliktan ve bunu nasil minimuma indirebilecegimizden bahsetmistim kisaca – biraz kendi deneyimlerimden biraz okuduklarimdan yola cikarak.

Bu yazimda ise ikinci bebegimiz emeklemeye ve yurumeye basladiktan sonra degisen dengeler sirasinda oyuncak paylasimini nasil oturtabiliriz diye dusundum uzun uzun. Aslinda bu zaten son 8 aydir uzerinde calistigim bir konu – kucuk kizim 6 aylik olup da emeklemeye basladigindan beri. Cunku bunun oncesinde buyuk kelebegim icin herhangi bir tehdit durumu olusturmuyordu. Evet, evimize gelen misafirler “Ahh ne tatli kardesin, maasallah” diyorlardi ama kardesi zaten koydugun yerde duran, onun oyuncaklariyla ilgisi olmayan ya da ilgisi olsa bile oyuncaklara uzanamayan, disleri olmayan, annesinin sutune muhtac – ve hatta biraz aciyarak baktigi – bir varlikti. Ancak, kardesi 6 aylik olup da emeklemeye basladiktan sonra isler degisti..

Bir kere, kardes artik durdugu yerde durmuyordu. Surekli bir yerlere emekleyerek gidiyor, birseyler karistiriyor, oyuncaklarini elliyor, agzina atiyordu. Bu andan itibaren evimizde dengeler degismeye basladi. Buyuk kizim icin kabul etmesi gereken, hatta sevmesi gereken bir surec baslarken bizim icinse surekli gozlemleyip, ogrenip, kendimizi surekli gelistirerek duzeltmemiz gereken bir donem basladi. Bu donemi kisa kisa ozetledim sizin icin asagida.

Oyuncak Paylasimi

Bence ilk cocuk icin dayanilmasi zor durumlardan ilki oyuncak konusu. Sonradan gelen bebek emeklemeye ve oyuncaklara elini uzatmaya basladiktan sonra kacinilmaz bir sekilde “Benim olani korumaliyim” hissi olusuyor ilk cocukta. Bu cok dogal aslinda. Cunku biz hem boyle bir icguduyle geliyoruz dunyaya hem de cocugumuza kucukten farkinda olmadan ogretiyoruz aslinda “Bu annenin, buna dokunma”, “Bu babanin, bunu elleme”, “Bu senin araban/bebegin”. Tabii bunu iyi niyetle yapiyoruz ama is oyuncaklari kardesle paylasma isine gelince birden bire ondan farkli bir davranis sergilemesini bekliyoruz farkinda olmadan. Verdigimiz mesaj birden degisiyor ve “Bu senin ama senin disinda biri de oynasin”. Tabii ki once ‘aidiyet’i ogrenen cocuk ‘paylasmak’ neymis ogrenirken afalliyor biraz.

Biz bu surecte soyle bir yol izledik.

1. Oyuncaklari ayirma: Once oyuncaklari ayirdik “Bu senin , bu onun” diye. Boylece ilk once buyuk kelebegime biraz da olsa guvence vermis olduk, onun alanina saygi duydugumuza dair.
2. Kucugunkilerle oynama: Tabii o bu ise sevindi ama kucuk kelebegimin ilgi gosterdigi oyuncaklar birden bire onun icin de degerli oldu ve kendi oyuncaklarini birakip onunkilerle oynamaya basladi. Onu durdurmadik ya da elinden almadik, cunku farkettik ki elinden aldigimiz herseyin degeri artacak.
3. Alternatif oyuncak bulma oyunu: Problem surada basladi: Ne zaman ki kucuk kizim onun elindeki birseyi almak istese (ya da tam tersi) ya oyuncagi iki yandan cekmeye basliyorlar ya da biri aglamaya basliyordu. Bu noktada soyle bir yontem gelistirdik. Buyuk kizima dedik ki “Eger ona elindeki oyuncagi vermek istemiyorsan, onun cok sevdigi bir oyuncagi bul ve onu ver“. Her oyuncak kavgasi oldugunda tekrarladik bunu. Surekli buyuk kizim, kucuk kelebek icin cekici bir oyuncak arar oldu ve dogrusu bu cozum hala ise yariyor. Tabii bu noktada bizim de surekli yol gosterici olmamiz gerekti. Bazi durumlarda kucuk kizimin elinde kaldi oyuncak – cunku basta onun elindeydi -, bazi durumlardaysa kucuk kizimin dikkatini baska oyuncaga cekerek buyugumde biraktik oyuncagi. Ama her durumda da ‘adaletli’ olmaya calistik. Sanirim o da farkina vardi bunun zamanla.
4. “Biraz oynasin verir” ve dikkat dagitma: Eger elindeki oyuncagi degismeyi istemiyorsa kucuk kizim – ki buyudukce kendi istekleri de oluyor tabii ki – bu durumda, buyuk kizimi iknaya basliyoruz. “Guzel kizim bak onun elindeydi oyuncak, birazcik oynasin verir, hem zaten az sonra unutur o”. Iste adaletli olmanin erkenden baslamasinin onemi yine burada aciga cikiyor, cunku nasil olsa kucuk de buyuyecek ve akli erdiginde kendi hakkini isteyecek, o nedenle simdiden onun hakkini gozetmek ve buyuk kelebege her istedigini alamayacagi mesajini vermek de gerekiyor bu donemde. Bu arada bu teknikle birlikte dikkat dagitma teknigi de iyi oluyor. Oyuncagi kucugun elinde biraktiktan sonra, buyuge birlikte birseyler yapmayi teklif edip onun dikkatini dagitmak da iyi oluyor, boylelikle anneyle gecirilebilecek zaman fikri oyuncaktan daha degerli oldugundan oyuncagi ikinci plana atabiliyor.
5. Kibarca isteme: Bir de kucuk kizim, vermek ve almak kavramlarini anlamaya basladiktan sonra kibarca istemek oyununa da basladik. Buna inanmayacaksiniz ama %80 oraninda ise yariyor diyebilirim. Elinden cekmektense oyuncagi ya da elinde tuttugu her neyse, eger elimizi -dilenir gibi- onun onune acarsak ve “(Tuttugu her neyse) verir misin?” dersek cogunlukla veriyor. Nehikmetse vermek istemedigi zamanlarda da basini salliyor. Buyuk kizimin elinden cekerek almaya calistigi zamanlarda baska oyuncak getirmek ise yaramiyorsa, beklenmedik bir sekilde bu ise yarayabiliyor! Sadece kibarca sormak. Elinizi onune actiginizda secim hakkini minik bebeginize biraktiginiz icin – o minik varlik bile secimin kendisinde olmanin verdigi rahatlikla – size direnmeden dediginizi yapiyor! Bunu o kadar cok kullanmaya basladik ki ben “Hadi bakalim, minik kelebek, onu anneye ver” dedigimde, buyuk kizim beni uyariyor! “Verir misin” demeliymisim! Hakli, ne diyebilirim ki 🙂
6. Buyukten izin alma: Tabii ki biliyorduk oyuncaklari sonsuza kadar ayiramayacagimizi ve hatta gercek paylasim icin  butun oyuncaklari birlikte oynamayi ogrenmeleri gerektigini de. Basta verdigimiz mesaj kizima onun alanina ve esyalarina saygi duydugumuzdu ve ilerleyen zamanlarda da bu mesaji yineleyerek devam ettirmeye calistik. Tabii ki kucuk kizim diger oyuncaklarla da oynamak istedi. Bu noktada komik gelebilir ama surekli buyuk kelebegimden izin aldik. “Canim kizim, sen treninle oynarken, o da su legolarla oynayabilir mi?”, “Sen oyun hamuru yaparken o da bu bebekle oynayabilir mi?” gibi. Onceleri mesafeliyken bu paylasimlara sonralari onun esyalarini korumaya ozen gosterdigimizi gordukce ve bir de o sirada yaptigi aktiviteye (oyun hamuru, boya, cizim, vb) devam etmek istedigi icin kolaylikla izin vermeye basladi.
7. Birlikte oynama: Anne & babanin zamaninin ve enerjisinin oldugu durumlar icin bu ideal bir teknik aslinda. Onlarla oturup oyuncaklari paylastira paylastira ya da bir oyuncak kumesi icinde oyun kurarak oynamak oyuncak kavgasinin kesin sonu anlamina geliyor. Zor ama en etkili ilac bu. Hem kaliteli zaman gecirilmis oluyor boylelikle hem de anne sevgisiyle ve ilgisiyle dolu dakikalar oyuncaklara degisilmediginden huzursuzluk da olmuyor. Tabii bir sekilde ikisinin de ilgisini cekecek oyunlar olmali secilen. Kucuk kizimin henuz yurumedigi zamanlarda onu kucagima aliyordum ve buyuk kizimi kovalamaca oynuyorduk. Kovalarken de film effekti gibi sesler cikarinca ikisinin de yuzunu gulduren bir oyun haline geliyordu bu. Simdilerde ise kucuk kizim minik cussesiyle bizi kovaliyor 🙂 Aslinda isteyince o kadar kolay ki minik yurekleri sevindirmek…

 

Demiyorum ki artik hic oyuncak kavgamiz olmuyor – tabii ki oluyor. Ama en azindan cozum yolunda bize iyi gelen teknikleri buldugumuzu dusunuyorum. O kadar otomatize olduk ki bu siralar senaryoya gore hemen agzimizdan cikiveriyor yukaridakilerden uygun olani. Kucuk bir senaryo ornegi sizin icin:

—————————

Buyuk kizim: “Anne kardesimin elindeki ayiyla ben oynamak istiyorum”

Anne: “Hadi o zaman guzel kizim, kardesine guzel bir oyuncak bulalim”

—Ise yaradiysa ne ala, yaramadiysa:

Buyuk kizim: “Anne, kardesim bunu istemiyor, bana da oyuncagi vermiyor”

Anne: “Kibarca isteyelim mi? Ona verir misin diye soralim mi?”

Buyuk kizim – kucuge: “Bana kucuk ayiyi verir misin?” (Eller onde acik)

—Ise yaradiysa ne ala, yaramadiysa:

Buyuk kizim: “Anne, sordum ama vermiyor yine de”

Anne: “Canim kizim, biraz oynasin, az sonra verir. Bu arada biz de seninle resim yapalim mi? Sen gunesi nasil cizmistin? Bana da ogretir misin? Boya kalemlerin nerdeydi?”

—Ise yaradiysa ne ala, yaramadiysa:

Bu durumdaysa ikisinin de dikkatini dagitmak gerekebilir. “Hadi bakalim susadiniz mi? ” deyip ellerine su kaplarini vermek gibi ya da hep birlikte saklambac oynamak gibi mesela..

—————————

Devam edecegim yine kiskanclik notlarina.. Yazacaklarim bitmedi ama oyuncak faslini burada kapatayim..

Kocaman sevgiler…